lạc quan và bi quan

Nhìn theo hướng lạc quan hay bi quan thì vẫn là tưởng tượng hoàn toàn giả do cái tôi tạo ra, chứ chưa phải là thấy ra sự thật. Và chỉ có nhìn vấn đề một cách trung thực mới có hành vi và nhận thức đúng tốt. 

Trong cuộc sống, khi đối diện với quá nhiều vấn đề, con người một là nghiêng về cái nhìn bi quan tiêu cực, hai là nghiêng về sự lạc quan, thể hiện niềm hy vọng vào điều tốt đẹp đang sắp sửa xảy đến. Nhưng dù cái nhìn bi quan hay lạc quan, thì nó vẫn đang không đúng với sự thật, vẫn chỉ là một cái tưởng/ phản ứng do bản ngã lý trí tạo ra mà thôi. 

Khi bên trong và bên ngoài thế giới con người đối diện với quá nhiều chướng ngại, họ thường ca ngợi tinh thần lạc quan, tức một niềm hy vọng rằng mọi chuyện sẽ tốt đẹp thôi. Và chắc chắn rằng phần đa sẽ không muốn cái nhìn bi quan, vì nó chỉ khiến họ chìm đắm trong những muộn phiền và đau khổ. Thế nhưng, dù lạc quan có vẻ là tốt đẹp, hay bi quan có vẻ là tiêu cực, thì chúng vẫn không thể phản ánh cái nhìn trung thực của chúng ta với các vấn đề. Chỉ khi thấy mọi sự vật hiện tượng như chúng là, mới khiến chúng ta vượt lên mặt nhị nguyên lạc quan - bi quan. 

Khi một người biểu hiện sự lạc quan của họ vào kết quả phỏng vấn, họ đồng thời cũng nuôi hy vọng, và thể hiện rằng bản thân có vẻ vẫn đang rất ổn dù chuyện gì xảy đến đi nữa. Nhưng nếu kết quả phỏng vấn là họ rớt, thái độ của họ sẽ buồn bã và thất vọng, vẫn là bi quan. Bởi sự lạc quan đã bao hàm sự chờ đợi, kỳ vọng mọi thứ sẽ tốt đẹp theo ý chủ quan của mình. Kỳ vọng nào cũng dẫn đến thất vọng. Nhưng nếu phỏng vấn xong mà họ không lạc quan hay bi quan, họ chỉ đơn giản thi xong là đã xong rồi, giờ cứ sống trọn vẹn trong từng khoảnh khắc hiện tại, thì dù kết quả là gì đi nữa, thái độ của họ vẫn là đúng tốt. 

Vì thế, khi ta ca ngợi hay hướng đến sự lạc quan, thì ta vẫn không thể tránh khỏi sự bi quan. Bởi chúng là hai mặt của một đồng xu, khi ta chọn một mặt thì ta cũng đã chọn mặt bên kia rồi. Vì thế, không nhất thiết là chọn lạc quan hay bỏ bi quan, mà cứ biết sống đối diện trọn vẹn với thực tại, thì lúc đó, ta sẽ không để bi quan khiến mình suy sụp hay lạc quan khiến mình đánh mất sự trung thực với thực tại đang là. 

Khi ở trong đau khổ, con người cũng thường mắc kẹt ở một trong hai cách nhìn, một là với thái độ chán ngán xuôi dòng phó mặc số phận, hai là lạc quan nhìn nó như một điều tốt đẹp để khiến tâm họ vững hơn. Tuy nhiên, cái nhìn lạc quan không phải là một sự tiến triển lớn, mà chỉ khi cảm nhận trọn vẹn khổ đau, quan sát khổ đau một cách trong sáng, thì lúc đó ta mới thực sự hiểu khổ đau là gì. Vì để nhận ra sự thật, đặc biệt là sự thật về khổ đau, thì phải nói không với sự sắp đặt của lý trí, dù lý trí có hướng  đến sự tốt đẹp đi chăng nữa thì điều đó cũng chỉ khiến ta mãi quẩn quanh trong cái ảo mà thôi, chứ chưa thể thấy ra được cái thực khổ đau là gì.